ನಿದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ 'ಯಕ್ಷಗಾನ'...!

"ಪೊಂಜನಕುಳು, ಆಂಜನಕುಳು, ಜೋಕುಳು, ಅಕ್ಕನಕುಲು, ಅಣ್ಣನಕುಳು, ಅಜ್ಜಿ-ಅಜ್ಜನಕುಳು ಮಾತೆರ್ಲ ಬಲೇ..ಒಂಜೆ ಒಂಜಿ ಆಟೋ ರಾತ್ರಿ 9 ಗಂಟೆಗ್..ದೇವಿಮಹಾತ್ಮೆ..ಮಾತೆರ್ಲ ಬಲೆ..."ಹೀಗೆಂದ ತಕ್ಷಣ ಸಂಜೆಯ ಅಡುಗೆ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿ ಮನೆ ಜಗುಲಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಹರಟುತ್ತಿದ್ದ ಅಜ್ಜಿಯರು, ಕೂಲಿ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿ ಮನೆಗೆ ಆತುರದಿಂದ ಓಡಿಬರುತ್ತಿದ್ದ ಹೆಂಗಸರು, ಗದ್ದೆ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ದಣಿವಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಗಂಡಸರು, ಶಾಲೆ ಮುಗಿಸಿ ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ನಮ್ಮಂಥ ಫೋಲಿ ಹುಡುಗರು ಎಲ್ಲರ ಕಿವಿಗಳೂ ಈ ಪ್ರಚಾರದ ಅಬ್ಬರಕ್ಕೆ ನೆಟ್ಟಗಾಗುತ್ತಿದ್ದವು.

ಆವಾಗ ನಾನಿನ್ನೂ ಪುಟ್ಟ ಹುಡುಗಿ. ಯಕ್ಷಗಾನ ಎಂದರೆ ಪಂಚಪ್ರಾಣ. ಊರಿಗೆ ಬಂದ ಯಕ್ಷಗಾನಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ನೋಡೋ ಚಾಳಿ. ದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ, ಕಂಸವಧೆ. ಕೃಷ್ಣಲೀಲೆ..ಹೀಗೇ ನೋಡಿದ ಯಕ್ಷಗಾನಗಳಿಗೆ ಲೆಕ್ಕವೇ ಇಲ್ಲ. ಚಳಿಗಾಲ ಶುರುವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳಗಳ ಅಬ್ಬರದ ಹಬ್ಬ. ಊರಲ್ಲೊಂದು ಯಕ್ಷಗಾನ ನಡೆಯೋದಾದ್ರೆ ..ಒಂದು ವಾರಕ್ಕೆ ಮೊದಲೇ ಪ್ರಚಾರ ಶುರುವಾಗುತ್ತೆ..ಥೇಟ್ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರದಂತೆ! ಊರಲ್ಲಿ ಯಾರಾದ್ರೂ ಒಳ್ಳೆ ಮಾತುಗಾರ ಇದ್ರೆ ಆಟದ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಅವನೇ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡೋನು. ಒಂದಿಷ್ಟು ಜೋಕ್...ಮಸಾಲೆ ಸೇರಿಸಿ ಅವನ ಪ್ರಚಾರ ಕೇಳೋ ಕಿವಿಗೆ ಖುಷಿ ಕೊಡುತ್ತೆ..ಹಾಗಾಗಿ ಆಟ(ಯಕ್ಷಗಾನ) ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುವವನು ಯಾರು? ಏನ್ ಹೇಳ್ತಾನೆ? ಅನ್ನೋದೇ ಕೆಲವರಿಗೆ ಕುತೂಹಲದ ಸಂಗತಿ.

ಪ್ರಚಾರ ಕಿವಿಗೆ ಬಿದ್ದ ದಿನವೇ ನಾನು, ತಮ್ಮಾ ಅಮ್ಮನತ್ರ ಟಿಕೆಟ್ ಗೆ ಹಣ ಫಿಕ್ಸ್ ಮಾಡಿ ಇಡ್ತೀವಿ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶನಿವಾರನೇ ಯಕ್ಷಗಾನ ಆಗೋದು..ಮರುದಿನ ಜನರಿಗೆ ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಲೂ ಅನುಕೂಲವಾಗುತ್ತೆ ಅದ್ಕೆ. ಆವಾಗಲ್ಲೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಎಂದರೆ ಊರಿಗೆ ಊರೇ ಯಕ್ಷಗಾನ ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು..ಸುಮಾರು ರಾತ್ರಿ 9 ಗಂಟೆಗೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಶುರುವಾಗುವುದೆಂದರೆ, ಅಂದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆಯೇ ಜನ ಎಲ್ಲಾ ರೆಡಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಣ್ಣು ಹಣ್ಣು ಅಜ್ಜ-ಅಜ್ಜಂದಿರು ಕೂಡ ದೊಣ್ಣೆ ಕುಟ್ಟುತ್ತಾ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳ ಜೊತೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ಅಮ್ಮ ಯಾವಾಗ್ಲೂ ಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೆ ಬರೋಲ್ಲ..ಹಾಗಾಗಿ ನಾವು ಹಿಂಡು ಹಿಂಡಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ಊರಮಂದಿ ಜೊತೆಗೇ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದವು. ನಮಗೆ ಬೆಡ್ ಶೀಟ್ ಕೊಟ್ಟು ಅಮ್ಮ ಕಳಿಸುತ್ತಿದ್ರು. ಯಾಕಂದ್ರೆ ರಾತ್ರಿಯ ಚಳಿ ಸಹಿಸಾಕೆ ಆಗಲ್ಲ. ಯಾರ ಜೊತೆಗಾದ್ರೂ ಹೋಗಿ ವೇದಿಕೆಯ ಎದುರು ಮುಂದಿನ ಸಾಲಿನಲ್ಲೇ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇವು. ನಾನು ರಾತ್ರಿ ಇಡೀ ಬಿಟ್ಟ ಕಣ್ಣುಗಳಿಂದ ಪಿಳಿಪಿಳಿ ಎಂದು ಯಕ್ಷಗಾನ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನನ್ನ ತಮ್ಮ ಚಂಡೆಯ ಸದ್ದಿಗೆ ಏಳೋದು...ಭಾಗವತಿಕೆ ಕೇಳಿದಾಗ ಮಲಗೋದು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಮಧ್ಯರಾತ್ರೀಲಿ ದೊಡ್ಡ ವೇಷಗಳು ವೇದಿಕೆಗೆ ಬಂದು, ಆಕಾಶ ಭೂಮಿ ಒಂದಾಗುವಂತೆ ಕುಣಿದು ಅಬ್ಬರಿಸಿದಾಗ ನನ್ನ ತಮ್ಮ ಬೆದರಿ ಅದೆಷ್ಟು ಬಾರಿ ಉಚ್ಚೆ ಮಾಡಿದ್ನೋ. ಆದ್ರು ಅವ ಬರೋದನ್ನು ಬಿಡಲ್ಲ.

ಯಕ್ಷಗಾನ ನೋಡಿದ ಮರುದಿನ ನನ್ನ ಕಿತಾಪತಿಯೇ ಬೇರೆ. ಬಂದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಿದ್ರೆ, ನಿದ್ದೆ ಅಮಲಿನಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ರಾತ್ರಿ ನಡೆದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಡೈಲಾಗ್ ಗಳು, ಚಂಡೆ ಬಡಿಯೋದು ಎಲ್ಲವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ನಾನು ಕೊನೆಗೆ ಎದ್ದು ಕುಣಿಯುತ್ತಿದ್ದೆ ಅಂತೆ. ಅದ್ಕೆ ಅಮ್ಮ ನಿದ್ದೆ ಮಾಡುವಾಗ ನನ್ನ ಬಿಟ್ಟು ಎಲ್ಲೂ ಹೋಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆ ಹುಚ್ಚು ಕನಸು ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ಇತ್ತೆಂದರೆ ಅಡುಗೆ ಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ ಸೌಟು ಮತ್ತು ಪಾತ್ರೆ ತಂದು ಚೆಂಡೆ ಎಂದು ಬಡಿಯುತ್ತಿದ್ದೆ! ಈಗ ನೆನೆಸಿದಾಗ ನಗು ಬರುತ್ತಿದೆ. ಎಂಥ ಅವಸ್ಥೆ ನನ್ನದೂಂತಾ.

ಈಗ ಯಕ್ಷಗಾನ ನೋಡದೆ ಏಳೆಂಟು ವರ್ಷಗಳಾಯ್ತು. ಹೈಸ್ಕೂಲು ಮುಗ್ಸಿ ಪಿಯು, ಡಿಗ್ರಿಗೆ ಹಾಸ್ಟೇಲು ಸಹವಾಸ..ಈಗ ಈ ರೀತಿ ಯಕ್ಷಗಾನ ನೋಡೋದೇ ಅಪರೂಪ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಈಗ ಊರಿಗೆ ಹೋದರೆ ಎಂದಿನಂತೆ ಜನ ಯಕ್ಷಗಾನ ಅಂದ್ರೆ ಕಿವಿ ನೆಟ್ಟಗೆ ಮಾಡಲ್ಲ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಟಿವಿ ಇದೆ, ಸಿಡಿ ತರೋಣ ಹೊಸ ಸಿನಿಮಾ ನೋಡೊಣ ಅಂತಾರೆ. ಕಲೆಗಳು ಜೀವಂತವಾಗಿರುತ್ತವೆ..ಆದರೆ ಜನರ ಅಭಿರುಚಿಗಳು....?!
ಫೋಟೋ: flickr.com